Γλωσσικά τινα (ΠΘ’): τα επίθετα «πολιτιστικός» και «πολιτισμικός»

Στον σύγχρονο προφορικό και κυρίως γραπτό –δοκιμιακό- λόγο καθίσταται αναγκαία η διαφοροποίηση ανάμεσα στον τεχνικό πολιτισμό και την πνευματική καλλιέργεια. Η εν λόγω αντίθεση δηλώνεται σε άλλες γλώσσες από το ζεύγος λ.χ. της γαλλικής γλώσσας civilisation και culture, και αφορά τη λεπτή διαφορά που χωρίζει τον πολιτισμό ως πνευματικό μέγεθος, ως εθνική ιδιοπροσωπία, από τον πολιτισμό ως σύνολο εκφάνσεων και δραστηριοτήτων που αποσκοπούν στο να ικανοποιήσουν πνευματικές και καλλιτεχνικές αναζητήσεις, να προσφέρουν πολιτισμό ως πράξη. Προκειμένου να επιτευχθεί η ως άνω διαφοροποίηση, πρέπει να γίνεται διακριτή χρήση των επιθέτων πολιτιστικός και πολιτισμικός.
Το επίθετο πολιτιστικός χρησιμοποιείται περισσότερο για τον πολιτισμό ως σύνολο δραστηριοτήτων, καθώς και για τη δήλωση του τεχνικού πολιτισμού (λ.χ. ο πολιτιστικός ιμπεριαλισμός της αγγλικής γλώσσας / η πολιτιστική δράση, έκφραση, ανάπτυξη, κληρονομιά ενός έθνους / οι πολιτιστικές δραστηριότητες, εκδηλώσεις ενός συλλόγου / το πολιτιστικό στοιχείο, επίπεδο, δυναμικό ενός λαού), ενώ το επίθετο πολιτισμικός τείνει να δηλώσει περισσότερο την αφηρημένη πλευρά του πολιτισμού, καθώς και τον πολιτισμό ως πνευματική καλλιέργεια (λ.χ. τα πολιτισμικά γνωρίσματα ενός έθνους / η πολιτισμική αξία ορισμένων παραδόσεων / οι πολιτισμικές ιδιαιτερότητες ενός λαού / τα πολιτισμικά γνωρίσματα ενός έθνους / το πολιτισμικό σοκ). Γενικά θα μπορούσε να λεχθεί πως ο χαρακτηρισμός πολιτισμικός είναι περισσότερο στατικός, ενώ ο χαρακτηρισμός πολιτιστικός είναι περισσότερο δυναμικός.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos.blogspot.gr