Όταν αναφέρω καμιά φορά, συνήθως χάριν σκανδαλισμού του συνομιλητή μου, την αυτονόητη θέση ότι ο μόνος μη χριστιανός ήταν ο Χριστός ή ακόμα κι ότι ο Βούδας δεν ήταν -και δεν θα μπορούσε άλλωστε να είναι- βουδιστής, κάποιοι θρησκόληπτοι με κοιτάνε παραξενεμένοι, θορυβημένοι. Θέλουν, ως φαίνεται, να αγνοούν το ότι ποτέ οι πνευματικοί οδηγοί της ανθρωπότητας δεν ίδρυσαν θρησκείες. Τις θρησκείες τις ίδρυσαν οι μαθητές του, που συνήθως αποτελούν κακές […]
Είναι φυσικό κάποιο έθνος ή κράτος να γιορτάζει μια περιφανή νίκη του επί των εχθρών του. Είναι αυτονόητο να γιορτάζει την επέτειο κήρυξης ενός απελευθερωτικού αγώνα ή την ημέρα απελευθέρωσής του από τους κατακτητές τους. Είναι φυσικό να γιορτάζεται από ένα κράτος η ημέρα υπογραφής διεθνούς συνθήκης για τη σύστασή του. Αναρωτιέμαι ωστόσο πώς είναι δυνατόν ένας ολόκληρος λαός να γιορτάζει την ημέρα διάπραξης μιας τεράστιας ατιμίας από τους προγόνους […]
Όταν οι έλληνες πολιτικοί φιλοδοξούν να κάνουν την Ελλάδα να μοιάσει στη Δανία, αναρωτιέμαι ποια Δανία να έχουν κατά νου. Υπάρχει εν γένει μια ευρύτατη μυθολογία περί των ευημερουσών και ευνομουμένων σκανδιναβικών χωρών, όμως είναι ένας μύθος που σε πολλές εκφάνσεις του πόρρω απέχει από την αλήθεια. Αντιπαρέρχομαι τις ανύπαρκτες ή, στην καλύτερη περίπτωση, ψυχρές οικογενειακές σχέσεις και την παγερότητα όλων εν γένει των σχέσεων, το υψηλότατο ποσοστό αυτοκτονιών, την […]
Το επίθετο ανάλογος, -η, -ο διαφέρει από το επίθετο αντίστοιχος, -η, -ο. Το επίθετο ανάλογος σημαίνει γενικά την παραλληλία, την ομοιότητα ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα πράγματα ως προς το ποσό, τις διαστάσεις, την ποιότητα, το βαθμό ή την αξία: Σε ανάλογες περιπτώσεις επεμβαίνει αυτεπαγγέλτως ο εισαγγελεύς / μολονότι πλήρωσα ακριβά τον δικηγόρο μου, δεν έτυχα της ανάλογης υπεράσπισης. Το επίθετο αντίστοιχος σημαίνει, κανονικά, παραλληλία του τύπου «ένα προς ένα», […]
Η γενοκτονία δηλώνει την προσχεδιασμένη, συστηματική και ολοκληρωτική εξόντωση φυλής ή έθνους: η γενοκτονία των Αρμενίων από τους Τούρκους / η γενοκτονία των Εβραίων από τους ναζιστές. Βάσει του ορισμού αυτού, και η εξόντωση του ποντιακού ελληνισμού την περίοδο 1914-22, ως συνέπεια του τουρκικού εθνικισμού και ως κρίσιμη πτυχή της «τελικής επίλυσης» του «τουρκικού προβλήματος των μειονοτήτων», στοιχειοθετεί το έγκλημα της γενοκτονίας, αφού οι Πόντιοι εξοντώθηκαν λόγω ακριβώς του γένους […]
Το ουσιαστικό επήρεια δηλώνει κυρίως πώς επενεργούν σε κάποιον διάφορες ουσίες (φάρμακα, ναρκωτικά κ.ά.) και έχει γενικότερα αρνητική σημασιολογική χροιά: Τελεί υπό την επήρεια ναρκωτικών / η επήρεια του φαρμάκου που παίρνει έχει επιβαρύνει τη νεφρική λειτουργία του. Η λέξη επιρροή δηλώνει μια μορφή εξουσίας και γενικότερα την επιβολή που ασκούν σε κάποιον ορισμένα άτομα: Με τη διδασκαλία του άσκησε μεγάλη επιρροή στις επόμενες γενεές / Ο τάδε […]
Οι απανταχού αθεϊστές, αγνωστικιστές, ρασιοναλιστές και συνοδοιπόροι τους στη ζοφώδη άγνοια και τη θανατερή πλάνη τους, οι οποίοι εννοούν να αμφισβητούν την ύπαρξη μιας Δύναμης που συνέχει το Παν, να αγνοούν εντέλει αυτή τούτη την ύπαρξη της ζώσας Ζωής, βρίσκουν ενδεχομένως φυσικό την προσκύνηση των εικόνων, αλλά τούς σκανδαλίζει η προσκύνηση των ιερών εικόνων. Πολλοί από δαύτους μπορεί να κουβαλούν πάνω τους τη φωτογραφία ενός προφιλούς τους προσώπου και να […]
Το επίθετο περίσσι-ος, -ια, -ο δηλώνει 1. αυτόν που υπάρχει παραπάνω από το κανονικό ή το σύνηθες, αυτόν που υπάρχει σε αφθονία (π.χ. περίσσιος πλούτος, περίσσια ομορφιά/αγάπη, περίσσια αγαθά) ΣΥΝ άφθονος, πλούσιος ΑΝΤ λιγοστός 2. αυτόν που περισσεύει, που είναι περιττός (π.χ. πέταξε το περίσσιο φαγητό / μίλα σύντομα κι άσε τα περίσσια λόγια) ΣΥΝ παραπανήσιος, περιττός. Το επίθετο περισσ-ός, -ή, -ό δηλώνει αυτόν που είναι περίσσιος, άφθονος, υπεραρκετός, παραπανήσιος. […]
Θέλοντας από εκζήτηση να φανούμε κάτοχοι μιάς πιο λόγιας γλώσσας, αλλά όντας κατ’ ουσίαν ημιμαθείς, συνηθίσαμε να χρησιμοποιούμε αρχαιοπρεπή ρήματα με λανθασμένη συντακτική εκφορά. ΄Ετσι, συντάσσοντας τα ρήματα αποποιούμαι, επιδέχομαι και διαφεύγω με γενική, σχηματίζουμε αστείες για τους επαϊοντες προτάσεις του τύπου «αποποιούμαι των ευθυνών μου», «η αρχιτεκτονική μελέτη επιδέχεται βελτιώσεων» ή «το παιδί διέφυγε της προσοχής της μητέρας του». Όμως και τα τρία παραπάνω ρήματα συντάσσονται με αιτιατική. ΄Ετσι […]
Εκπομπή λόγου και τέχνης με την Μαρία Παπαϊωάννου
close
