Γλωσσικά τινα (ΣΜΕ’): τα ρήματα σαλεύω, σαλτάρω, σιγουρεύω, σιχαίνομαι, σκιάζω και σκορπίζω

Η μετοχή σαλεμένος του ρήματος σαλεύω χρησιμοποιείται ως επίθετο υπό την έννοια του  τρελαμένου (π.χ. η συμφορά που τη βρήκε την άφησε σαλεμένη).

Η μετοχή σαλταρισμένος του ρήματος σαλτάρω χρησιμοποιείται υπό την έννοια αφενός του τρελαμένου (π.χ. ο αδελφός μου δείχνει σαλταρισμένος από τον έρωτά του για τη γειτόνισσά μας) και αφετέρου του υπερβολικά αγχωμένου, εκνευρισμένου (π.χ. νιώθω σαλταρισμένος από την πολλή δουλειά).

Η σημασία του ρήματος  σιγουρεύω διαφοροποιείται στην παθητική του μορφή. Το ρήμα σιγουρεύω σημαίνει κάνω κάτι σίγουρο, σταθερό, ασφαλές (π.χ. σιγουρεύω στο εξωτερικό την περιουσία μου),  ενώ το σιγουρεύομαι σημαίνει βεβαιώνομαι για κάτι (π.χ. μόλις είδα τις αποδείξεις, σιγουρεύτηκα).

Η μετοχή σιχαμένος του ρήματος σιχαίνομαι χρησιμοποιείται ως επίθετο σημαίνοντας εκείνον που προκαλεί σιχασιά (π.χ. ο καταδότης των Γερμανών ήταν ένα σιχαμένο απόβρασμα της κοινωνίας).

Η διαφορά προφοράς του ρήματος σκιάζω και η διαφορά ως προς το σχηματισμό των αοριστικών τύπων του εν λόγω ρήματος αντιστοιχεί σε διαφορά σημασίας. Το ρήμα σκι-ά-ζω σημαίνει καλύπτω με σκιά (π.χ.  το δέντρο σκιάζει το σπίτι), ενώ το σκιά-ζω σημαίνει φοβίζω, τρομάζω κάποιον (π.χ. μην το σκιάζεις το παιδί, γιατί δεν θα θέλει να σε βλέπει και θα σε αποφεύγει).

Το ρήμα σκορπίζω έχει και παθητική αξία υπό την έννοια του διαλύομαι (π.χ. με τον θάνατο του Δημήτρη σκόρπισε όλη η παρέα).

Φοίβος Ι. Πιομπίνος    piombinos.com