Το «πνεύμα» των Χριστουγέννων στη Δύση

Τώρα που πέρασε ο ανεμοστρόβιλος των εορτών της λήξης του έτους, μπορώ, νομίζω, να διατυπώσω κάποιες απόψεις περί αυτών.  Η γιορτή των Χριστουγέννων στη μη ορθόδοξες χώρες της Δύσης φαίνεται να έχει χάσει με τα χρόνια κάθε πνευματικότητα και, έχοντας ξεχειλώσει χρονικά σε διάστημα άνω του ενός μηνός, έχει κυριολεκτικά καταντήσει –ναι, περί κατάντιας πρόκειται- να είναι μια περίοδος άκρατου καταναλωτισμού και εμπορικού ενδιαφέροντος, άκρατου δηλαδή υλιστικού φρονήματος. Όμως τα Χριστούγεννα έπρεπε  να διαρκούν μία μέρα, αφού μία μέρα γεννιέται κάποιος, όχι επί έναν ολόκληρο μήνα. Στις χώρες της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας τα δυτικά έθιμα των Χριστουγέννων τείνουν να καθιερωθούν  απολύτως, αν και για τους αληθινούς ορθοδόξους το αναστάσιμο μήνυμα του Πάσχα εξακολουθεί να έχει πάντοτε  μεγαλύτερη σπουδαιότητα, ενώ η όλη περίοδος που προηγείται με τους Χαιρετισμούς και τα δρώμενα της Μεγάλης Εβδομάδας, τα οποία κορυφώνονται την ημέρα της  Λαμπρής, βοηθούν τους πιστούς να βιώσουν με κατάνυξη και ψυχική ανάταση τα ΄Αγια Πάθη.

Ειδικότερα στη Γαλλία, της οποίας η πλήρης αποϊεροποίηση εν ονόματι μιας κακώς εννοούμενης εκκοσμίκευσης (laϊcité) έχει από δεκαετίες θεσμοθετηθεί,  τα Χριστούγεννα τείνουν να καταστούν μια καθαρά κοσμική γιορτή, με ελάχιστο πασπάλισμα θρησκευτικότητας. Κι όμως η Γαλλία θεωρούνταν κάποτε ως «η πρωτότοκη  κόρη της Εκκλησίας», εννοείται της Λατινικής (la fille ainée de l’ Eglise). Στα πρόσφατα Χριστούγεννα, λοιπόν, η ΄Ενωση των Γάλλων Δημάρχων (AMF) είχε συστήσει  στα μέλη της να αποφύγουν να στολίσουν το δημαρχιακό τους κατάστημα με τη χριστουγεννιάτικη φάτνη, επειδή κάτι τέτοιο αντιβαίνει στο πνεύμα της εκκοσμίκευσης του κράτους και προσβάλλει το πιστεύω των Μωαμεθανών και Ιουδαίων πολιτών. Εξάλλου και στα σχολεία τίθεται κάθε χρόνο το δίλημμα  του στολισμού ή μη χριστουγεννιάτικου δέντρου, ώστε να μη στενοχωρηθούν οι αλλόθρησκοι μαθητές, δηλαδή κυρίως οι μωαμεθανοί. Αυτή η γελοιότητα σε όλο της το μεγαλείο ξεσήκωσε, φυσικά, θύελλα  διαμαρτυριών εκ μέρους της γαλλικής δεξιάς και  άκρας δεξιάς, και διόγκωσε την πολεμική γύρω από το θρησκευτικό ζήτημα της Γαλλίας. Αφού όμως το γαλλικό Κράτος αποκαθήλωσε από όλα τα δημόσια κτίρια, των σχολείων συμπεριλαμβανομένων, κάθε θρησκευτικό σύμβολο, αφού κατάργησε τη διδασκαλία των θρησκευτικών στα δημόσια σχολεία, συνέβαλε στο να ανατραφούν ολόκληρες γενεές πολιτών που αδυνατούν να καταλάβουν τη θρησκευτική τέχνη της ίδιας τους της χώρας και κατ’ ουσίαν όλη την τέχνη του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης μέχρι τουλάχιστον τη Γαλλική Επανάσταση [ρομανικοί και γοτθικοί καθεδρικοί ναοί, υαλογραφίες (βιτρώ), γλυπτική, μικρογραφίες και ζωγραφικοί πίνακες θρησκευτικού περιεχομένου κ.λπ.], που αδυνατούν δηλαδή να κοινωνήσουν  με το βαθύτερο μήνυμα της τέχνης των προγόνων τους. Σε άλλες χώρες της Δύσης, ιδίως τις βορειοευρωπαϊκές, πολλές εκκλησίες, ελλείψει πελατείας, μετατρέπονται σε κατοικίες, ακόμα και σε μπαρ, αν όχι στην καλύτερη περίπτωση σε εκθεσιακούς χώρους.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος  piombinos.com