Ποια ήταν η ΄Αννα Νοταρά;

΄Ενα από τα  πρώτα ελληνικά τυπογραφεία  στη Βενετία ιδρύθηκε το 1499 από τον Νικόλαο Βλαστό με τη συνεργασία του  Ζαχαρία Καλλέργη και την ενθάρρυνση, τη βοήθεια και την εν γένει  στήριξη  της ΄Αννας  Νοταρά.  Η επιχείρηση αυτή είχε καθαρά ελληνικό – για να μην πούμε κρητικό- χρώμα, αφού μόνο ΄Ελληνες εργάζονταν σ’ αυτήν. Επεσκίασε όλα τα άλλα τυπογραφεία και έμεινε γνωστό για  τα πρώτα αριστουργήματα της εθνικής τυπογραφίας, τα οποία θαυμάζονται από τους φιλόβιβλους. Το σπουδαιότερο επίτευγμά του ήταν η έκδοση το 1499 του λεξικού «Ἐτυμολογικὸν Μέγα κατὰ ἀλφάβητον τὸ πάνυ ὠφέλιμον», το οποίο προετοιμαζόταν επί έξι ολόκληρα χρόνια και θεωρείται αξιοσημείωτο γεγονός στα χρονικά της τυπογραφίας.  Το εν λόγω τυπογραφείο έκλεισε για οικονομικούς λόγους το 1501, έξι χρόνια πριν από τον θάνατο της ΄Αννας Νοταρά.

Η ΄Αννα Νοταρά υπήρξε κόρη του μεγάλου δούκα Λουκά Νοταρά, πρωθυπουργού τρόπον τινα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας,  ο οποίος μετά την ΄Αλωση της Βασιλεύουσας  θανατώθηκε από τον Μωάμεθ Β’ τον Πορθητή (1432-1481). Η ΄Αννα Νοταρά   θρυλείται πως  υπήρξε μνηστή του τελευταίου βυζαντινού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου ΙΑ’ Παλαιολόγου (1449-1453), αν και δεν υπάρχουν  σαφείς αποδείξεις περί τούτου. Πάντως σε ενετικά έγγραφα της εποχής μνημονεύεται ως “sposa imperialis”, λατινιστί «μνηστή του αυτοκράτορα». Μετά την ΄Αλωση και τη θανάτωση του πατέρα της και των αδελφών της από τον Μωάμεθ Β’ τον Πορθητή,  η ΄Αννα Νοταρά κατέφυγε στη Βενετία, όπου εγκαταστάθηκε οριστικά το 1475.  Εκεί έγινε προστάτισσα των ελλήνων προσφύγων, που κυρίως μετά το 1470 έφταναν κατά κύματα στην Ιταλία. Επίσης την απασχολούσε η διάσωση της ελληνικής γλώσσας και ξόδευε χρήματα για ν’ αγοράζει ελληνικά χειρόγραφα. Η τελευταία μεγάλη δούκισσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας πέθανε ανύμφευτη και υπέργηρη το 1507. Το 1514 ο τυπογράφος Νικόλαος Βλαστός έγινε κληρονόμος μέρους της μεγάλης περιουσίας της και πληρεξούσιος του συνόλου της διαθήκης της.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos.com