Ποιος ήταν ο Δημήτριος Γαλανός;

Ο Δημήτριος Γαλανός ο Αθηναίος υπήρξε ο πρώτος και πλέον εύγλωττος Έλληνας ινδολόγος των νεότερων χρόνων. Πρόσφερε πολλά στη γνώση μας για τις φιλολογικές, φιλοσοφικές και θρησκευτικές παραδόσεις της Ινδίας.

Γεννήθηκε στην  Αθήνα το 1760 από οικογένεια της μεσαίας τάξης. Η εκπαίδευσή του ξεκίνησε στη γενέτειρά του υπό την εποπτεία του διδασκάλου Ιωάννη Μπενιζέλου (1730-1807). Στα 14 του χρόνια πήγε στο Μεσολόγγι για να παρακολουθήσει μαθήματα από τον περίφημο γραμματικό και Διδάσκαλο του Γένους Παναγιώτη Παλαμά  (1722-1802) κι έπειτα από τέσσερα χρόνια στην Πάτμο όπου παρέμεινε έξι χρόνια και μαθήτευσε στον λόγιο μοναχό Δανιήλ Κεραμέα (+ 1800), ο οποίος δίδασκε ευδοκίμως τα ελληνικά γράμματα. Ο Δημήτριος Γαλανός μελέτησε στην Πατμιάδα Σχολή αρχαία ελληνικά, φιλοσοφία, λατινικά, ρητορική και εκκλησιαστική μουσική. Ύστερα από ένα σύντομο πέρασμά του από την Κωνσταντινούπολη, πήγε στα τέλη του 1786 , στην ηλικία των είκοσι έξι χρονών, στην Καλκούτα για να εργαστεί στην εμπορική εταιρεία του Ηπειρώτη Κωνσταντίνου Πανταζή, προέδρου της εκεί ελληνικής κοινότητας. Εργαζόμενος εκεί, απέκτησε περιουσία και έμαθε την αγγλική, τη σανσκριτική και την περσική γλώσσα.

Όταν θεώρησε πως η περιουσία του αρκούσε για να διαγάγει θεωρητικό καθαρώς βίο, αποτραβήχτηκε το 1793 στην ιερή ινδουϊστική πόλη Μπενάρες (σημ. Βαράνασι), όπου έζησε το υπόλοιπο του βίου του, ήτοι σαράντα εν όλω χρόνια. Εκεί περιβλήθηκε βραχμανική στολή και συναναστρεφόταν τους  περιφημότερους σοφούς του Βραχμανισμού, από τους οποίους γνώρισε όσο λίγοι την ινδική φιλολογία. Ο μεγάλης σοφίας και αγιότητας βίος του τον έκανε να θεωρείται και να τιμάται τόσο από τους Ινδούς όσο και τους Ευρωπαίους ως κατεξοχήν σοφός και θείος άντρας.

Ο Δημήτριος Γαλανός μετέφρασε από τα Σανσκριτικά στα Ελληνικά, σε αρχαιοπρεπή φυσικά γλώσσα,  ολόκληρη σειρά έργων, τα οποία θα αποτελούν εσαεί μνημείο της φιλοπονίας και της σοφίας του. Αυτές οι μεταφράσεις του δέν δείχνουν μόνο βαθιά γνώση της βραχμανικής σοφίας, αλλά και μαρτυρούν τη γνώση της ελληνικής γραμματείας. Οι εργασίες του περιποιούν τιμή όχι μόνο σ’ αυτόν αλλά και στην ελληνική επιστήμη τόσο περισσότερο που μερικά από τα βραχμανικά συγγράμματα είναι μεταφρασμένα απ’ αυτόν για πρώτη φορά σε ευρωπαϊκή γλώσσα.

Ο Δημήτριος Γαλανός δεν λησμόνησε ωστόσο ποτέ τους οικείους του και την πατρίδα του. Τεκμήριο αποτελεί η διαθήκη του, με την οποία κληροδότησε το μισό της περιουσίας του  στον ανιψιό του Πανταλέοντα Γαλανό, και το άλλο μισό στην «κυριωτέραν Ακαδημίαν των Αθηνών». Το ποσόν αυτό χρησιμοποιήθηκε για την ανέγερση του πανεπιστημίου, στο οποίο περιήλθαν και τα σανσκριτικά βιβλία του, οι χειρόγραφες μεταφράσεις του κ.ά. Πέθανε στο Μπενάρες το 1833 σε ηλικία 72 ετών. Στον τάφο του, στο αγγλικό νεκροταφείο, χαράχθηκε επιτύμβιο που συντάχθηκε από έναν φίλο και θαυμαστή του σοφό βραχμάνο, με το οποίο «μετά κλαυθμού και οδυρμού» μνημονεύει την απώλεια του Γαλανού, που τον ονομάζει Πλάτωνα του αιώνα.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos.com