To Σεμλίνο

     Στις χριστουγεννιάτικες μέρες που πέρασαν, το Βελιγράδι πλημμύρισε από ΄Ελληνες. ΄Ηταν σχεδόν αποκλειστικά οι μόνοι  ξένοι τουρίστες που κατέκλυσαν τη σερβική πρωτεύουσα εκτός από κάποιους ελάχιστους Κινέζους. Από όλους αυτούς τους ΄Ελληνες, αναρωτιέμαι πόσοι να επισκέφθηκαν την άλλοτε ανθηρή παραδουνάβια πόλη Ζέμουν (σερβ. Zemun), που σήμερα αποτελεί προάστιο του μείζονος Βελιγραδίου. Και πόσοι άραγε γνωρίζουν ότι στο Ζέμουν, που ονομαζόταν άλλοτε Σεμλίνο στα ελληνικά, υπήρχε  από το πρώτο ήμισυ του  18^ου αιώνα και καθ΄όλον τον 19^ο αιώνα, ισχυρή κοινότητα από          ελληνόφωνους  Βλάχους και  ΄Ελληνες, οι οποίοι αποτελούσαν σημαντική οικονομική δύναμη και διατηρούσαν μάλιστα ελληνικό σχολείο.

Κατά την αρχαιότητα το Ζέμουν, που  ονομαζόταν στα λατινικά Taurunum, ήταν μια κελτική εγκατάσταση στη δεξιά όχθη του Δούναβη. Στα βυζαντινά χρόνια εκεί συνήφθηκαν από το 1164 σφοδροί αγώνες μεταξύ των Βυζαντινών και των Ούγγρων, οι οποίοι νικήθηκαν οριστικά το 1168 από τους βυζαντινούς στρατηγούς Ανδρόνικο Κοντοστέφανο, Ανδρόνικο Λαμπαρδά και Γεώργιο Βρανά. Πολύ αργότερα η πόλη απετέλεσε επί χρόνια μια από τις πόλεις όπου σημειώνονταν τα σημαντικότερα γεγονότα κατά της φεουδαρχικής διοίκησης των Αψβούργων. Μέλη της ανθηρής οικονομικά  ελληνικής κοινότητας, τα οποία προέρχονταν στην  πλειονότητά τους από την Κλεισούρα της Μακεδονίας, συνδέονται με τη δράση του Ρήγα Φεραίου, όπως π.χ. ο Γεώργιος Tουρούντζας, αδελφός του Θεοχάρη Τουρούντζα που συνελήφθη μαζί με τον Ρήγα. Αυτός παρέλαβε τρεις χάρτες του Ρήγα και πενήντα προσωπογραφίες του Μεγάλου Αλεξάνδρου για να τα πουλήσει στο Σεμλίνο. ΄Αλλοι υποστηρικτές του Ρήγα ήταν ο έμπορος Φυλακτός Νικολάου από τα Ιωάννινα, ο έμπορος Γεώργιος Αθανασίου από τη Σέλιτσα (σημ.  Εράτυρα) της  Κοζάνης, από τους ιδρυτές του ελληνικού σχολείου,καθώς και  ο Γεώργιος Αυξεντίου ή Αυξεντιάδης από το Ζουπάνι (σημ. Πεντάλοφο) της Δυτικής Μακεδονίας και πρώτος δάσκαλος του ελληνικού σχολείου. Μέλος της κοινότητας ήταν και ο έμπορος Γεώργιος Μαντζαρλής. Οι τοπικές αυστριακές αρχές κράτησαν τον Ρήγα με τους συντρόφους του φυλακισμένους στο Σεμλίνο από όπου μεταφέρθηκαν πεζή στο Βελιγράδι και παραδόθηκαν στους Τούρκους. ΄Αλλη ελληνική οικογένεια που έζησε στο Σεμλίνο από το 1739 ήταν η οικογένεια Σπιρτά από την Κλεισούρα.  Πρόεδρος  της ελληνικής κοινότητας διετέλεσε και ο Ιωάννης Καραματάς από τους Πύργους Εορδαίας Δυτικής Κοζάνης, ο οποίος υπήρξε ιδρυτής του πρώτου ελληνικού τύπου στη Σερβία. Ο γιος του Γιόβαν Καραματάς (1902-1967) υπήρξε επιφανέστατος μαθηματικός και από τους ιδρυτές του Μαθηματικού Ινστιτούτου της Σερβικής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών το 1946.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος    piombinos.com