Γλωσσικά τινα (ΡΕ’): οι λεγόμενες «διπλόκλιτες» ή «διπλοσχημάτιστες» ή «ετερόκλιτες» λέξεις

Στη γλωσσολογία, διπλόκλιτες ή διπλοσχημάτιστες ή ετερόκλητες λέξεις καλούνται τα αρσενικού γένους στον ενικό αριθμό ουσιαστικά, τα οποία στον πληθυντικό αριθμό αλλάζουν γένος και επομένως ακολουθούν άλλη κλίση. Τέτοια ουσιαστικά είναι λόγου χάριν: ο πλούτος – τα πλούτη (ενικός «το πλούτος» δεν υπάρχει), ο βράχος – οι βράχοι αλλά και τα βράχια (ενικός «το βράχι» δεν υπάρχει), ο λόγος – οι λόγοι / τα λόγια, ο χρόνος – οι χρόνοι / τα χρόνια, ο ουρανός – οι ουρανοί / τα ουράνια, ο φάκελος – οι φάκελοι / τα φάκελα, ο/η βάτος – οι βάτοι / τα βάτα, ο αδελφός – οι αδελφοί / τα αδέλφια, ο ξάδελφος – οι ξάδελφοι / τα ξαδέλφια κ. ά. Σημειωτέον ότι αυτών των ουσιαστικών δεν απαντά κανονικώς ενικός σε ουδέτερο γένος.
Κατ’ εξαίρεσιν μπορεί σπανιότερα στον προφορικό λόγο ή στη λογοτεχνία να σχηματιστεί και τύπος ουδέτερου γένους στον ενικό : το φάκελο, το αδέλφι, το ξαδέλφι. Εξάλλου σε κάποια από τα ως άνω ουσιαστικά μπορεί κανείς διακρίνει και σημασιακή διαφορά μεταξύ αρσενικού πληθυντικού και ουδέτερου πληθυντικού: ο χρόνος – οι χρόνοι (του ρήματος) / τα χρόνια (της ζωής), ο λόγος – οι λόγοι (που εκφωνήθηκαν ή οι αιτίες) / τα λόγια (οι λέξεις), ο φάκελος – οι φάκελοι (των φρονημάτων) / τα φάκελα (των επιστολών). Η διαφορά αυτή δεν είναι ωστόσο τόσο απόλυτη (π.χ. μπορεί να λεχθεί: χρησιμοποίησε μεγάλου σχήματος φακέλους για την αποστολή των βιβλίων).

Φοίβος Ι. Πιομπίνος  piombinos.blogspot.gr