Λίγα τινά περί της Τέχνης

Κάποτε υπήρχε μία μόνο Τέχνη, αυτή που θα υπάρχει στους αιώνες, όσο βέβαια θα υπάρχουν και  άνθρωποι επί της γης˙ εννοώ την ιερή και τελετουργική τέχνη, που σε όλα τα πλάτη και μήκη του πλανήτη μας αποσκοπεί στην έκφραση της Ιδέας διά μέσου της ψυχής στο χώρο του Ωραίου, στο χώρο δηλαδή των υλικών μορφών. Τέτοια τέχνη πνευματική έκαναν οι Έλληνες ανέκαθεν, σε ολόκληρη την μακραίωνη ιστορία τους, όπως επίσης -για να μη θεωρηθώ ελληνοκεντρικός- όλοι οι λαοί της Ανατολής καθώς και όλοι οι «πρωτόγονοι» λεγόμενοι –αυθαίρετα- λαοί, κοντολογίς οι λαοί της αναλογικής και όχι της καρτεσιανής σκέψης. Επίσης κάθε κοινωνική ομάδα ή οποιοδήποτε άτομο, σε Ανατολή και Δύση, προσπάθησε να εκφράσει μορφικά είτε το Θείον και τα θρησκευτικά συναισθήματα που Αυτό του γεννά, είτε τη μεταφυσική και υπαρξιακή αγωνία που τού προξενεί το τρομερό άγνωστο. Παράλληλα, ο άνθρωπος, συνεπαρμένος από το κάλλος που τον περιβάλλει, προσπάθησε όσο τού ήταν δυνατόν να μεταδώσει κάτι από την ιερή συγκίνησή του στους συνανθρώπους του ή πάλι να εξορκίσει την αμείλικτη καθημερινότητά του με την ομορφιά.       Οι παραπάνω σκέψεις με απασχόλησαν ιδιαίτερα όταν είχα επισκεφτεί την αναδρομική έκθεση -και όχι, προς Θεού, ρετροσπεκτίβα- ενός διάσημου και πολυτιμημένου καλλιτέχνη μας στους χώρους του αλλοτινού εργοστασίου ΦΙΞ. Ένας τεράστιος γερανός συγκρατούσε σε οριζόντια θέση, μπρος από τις λινάτσες που προσπαθούσαν απεγνωσμένα να καλύψουν την ασχήμια των απολεπισμένων τοίχων, ένα ταλαίπωρο, μα άλλοτε υπερήφανο, έλατο. Ο ίδιος καλλιτέχνης είχε προ ετών αφήσει έκθετο να ταπεινώνεται ένα άλλο καταπληκτικό δέντρο, σωριασμένο «καλλιτεχνικά» στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη της πλατείας Κολωνακίου. Δεν ξέρω αν μια τέτοια πράξη ονομάζεται εικαστική πρόταση, εικαστική παρέμβαση ή κάτι άλλο παρεμφερές διανοουμενίστικο, όμως το θεωρώ ιεροσυλία, ύβρη προς τη φύση και τη ζωή. Κανένας βέβαια δεν αμφισβητεί την αξία, με τα σημερινά κριτήρια αξιών, του εν λόγω καλλιτέχνη, ο οποίος και ταλαντούχος είναι και ευφάνταστος, η δε ματιά του είναι όντως εικαστική και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Κατά πόσο όμως προβάλλει το Υψηλό ή το βεβαιώνει, τούτο σηκώνει πολλή συζήτηση. Γιατί θεωρώ πως η εικαστική του δεξιότητα και η ευφυΐα του δεν νομιμοποιούν διόλου τον εξευτελισμό ενός δέντρου ή οποιουδήποτε άλλου φορέα ζωής. Ένα δέντρο βέβαια δεν σφαδάζει ούτε διαμαρτύρεται όπως ο άνθρωπος ή το ζώο, παρά στραγγίζει σιωπηλά και αξιοπρεπώς από τους χυμούς του. Η σιωπή είναι άλλωστε μία από τις αρετές του. Όμως κι αυτό είναι ένα ον, μόνο που δεν βρήκε ακόμη τους υπερασπιστές των δικαιωμάτων του όπως ο άνθρωπος και ακόμα λιγότερο όπως το ζώο στις μέρες μας. Ο διασυρμός του δέντρου με κανέναν τρόπο δεν δικαιολογεί την οποιαδήποτε χρησιμοποίησή του για «καλλιτεχνικό» σκοπό, όπως άλλωστε ούτε και του ζώου. Όσο για τον άνθρωπο, αυτός έχει τη νόηση και το αυτεξούσιο να διαθέτει εαυτόν όπως εκείνος κρίνει καθώς και να προσβάλλει το περιβάλλον, εφόσον τούτο του φαίνεται σωστό.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos.blogspot.com